Jak skutecznie opanować TRIZ

Współczesna Teoria Rozwiązywania Zadań Innowacyjnych (TRIZ), stworzona przez Henryka Altszullera i później rozwinięta przez jego uczniów i następców, opiera się na przedstawieniu otaczającego nas świata jako rozbudowanego i skomplikowanego systemu. Z punktu widzenia systemowego, na świecie są dwa rodzaje systemów: naturalne (biologiczne) – powstałe w trakcie ewolucji i systemy techniczne – stworzone sztucznie przez człowieka. Utworzyć lub zmienić system naturalny (biologiczny) ludzkość nie jest w stanie (może zniszczyć jakąś część, niszcząc naturalne systemowe powiązania), jak i nie ma wpływu na prawa natury.

Odnośnie systemów technicznych (TS) stworzonych przez człowieka – jej twórca ma pełną swobodę działania, w wyniku czego każdy człowiek w trakcie swojego życia styka się z masą problemów. Niektóre z tych problemów są rozwiązywane: pomyślnie, wystarczająco dobrze, inne – te nie do rozwiązania są przyczyną nieuzasadnionych strat i wydatków.

TRIZ ujawnia przyczyny powstawania problemów, warunki i sposoby ich rozwiązania, a co najważniejsze – TRIZ dysponuje zaawansowanymi metodami zapobiegania powstawania problemów. Ta nauka jest już dzisiaj dobrze rozwinięta i opisana. Stworzone zostały oraz dobrze działają metodyki szkoleniowe i technologie rozwiązywania zadań technicznych.

Pełne zrozumienie TRIZ i elementów tej metodyki odbywa się najskuteczniej nie podczas wykładów, ale poprzez konsekwentną praktykę w postaci treningu i konsultacji.

Po pierwsze głównymi warunkami niezbędnymi do zrozumienia TRIZ-u są: zainteresowanie, zaangażowanie i gotowość osoby do intensywnej pracy. Taka gotowość powinna być poparta wytypowaniem kilku nierozwiązanych problemów przez osobę szkolącą się, z którymi nie była ona w stanie samodzielnie sobie poradzić w ramach posiadanej wiedzy, doświadczenia i dotychczas nabytych  umiejętności.
Tak więc, podstawą skuteczności zrozumienia i opanowania TRIZ i oferowanych przez tę metodykę narzędzi, to przygotowanie swoich problemów technicznych, które są modelowo rozwiązywane podczas treningu, co stanowi „poligon” do zrozumienia teorii i opanowania praktycznych umiejętności analizy systemów technicznych (TS) i dalej prawidłowego formułowania i rozwiązywania zadań.

Drugim istotnym warunkiem skuteczności nauczenia się TRIZ to rozwiązanie 20-30 zadań treningowych o rosnącej złożoności, proponowanych przez trenera-konsultanta, a następnie wspólnie z trenerem i członkami grupy szkoleniowej analiza ich rozwiązania. Opanowane narzędzia TRIZ i metody pracy z systemami technicznymi muszą być wykorzystane do rozwiązania własnego problemu.

Trzeci warunek skuteczności nauczenia się TRIZ to konsolidacja i utrwalenie nabytej wiedzy, dostosowanie jej do poziomu trwałej wprawy poprzez samodzielne, poza procesem szkoleniowym, rozwiązanie kolejnych (20-30) własnych zadań. Proces ten nie wyklucza kontaktu z trenerem, ale już na nowym poziomie – partnerskim.

W warunkach Polski, gdzie nie ma bezpośrednich uczniów i uczestników szkoły założyciela TRIZ Henryka Altszullera, niezmiernie mało jest też literatury i materiałów merytorycznych w języku polskim, wskazane jest aby podjąć następujący czteroetapowy schemat przeprowadzenia treningów z TRIZ.

Etap 1 – wykład wprowadzający, rozmowa z Zamawiającym szkolenie, zrozumienie potrzeb i oczekiwań. Wypełnienie ankiet i przygotowanie materiałów merytorycznych dostosowanych do potrzeb i oczekiwań uczestników szkolenia i Zamawiającego.
Etap 2 – wstępny, zapoznanie się z podstawami TRIZ. Jego celem jest zmiana psychologii myślenia, zrzeczenie się szkodliwych, fałszywych przekonań, stereotypów, niepewności co do swoich możliwości rozwiązania problemów, zaprzestanie korzystania z metody prób i błędów i próba wyjścia poza granice i inercję myślenia. Szkolenie obejmuje 2 spotkania po 2 dni. Na tym etapie, jeśli grupa szkoleniowa reprezentowana jest przez przedsiębiorstwo, lub inną strukturę (bank, jednostkę badawczą, medyczną, itp.), wskazany jest udział w pierwszej części wstępnego etapu warsztatów przedstawicieli kierownictwa/osoby zamawiające szkolenie.
Etap 3 - podstawowy. Praktykowane umiejętności korzystania z narzędzi TRIZ (techniki analizy systemów technicznych, algorytmiczne podejście do znalezienia rozwiązania), bazy informacyjnej (techniki, standardy, wskaźnik efektów). Zazwyczaj odbywa się to w cyklu 3 - 4 spotkań po 2 dni każde z okresami przerw między nimi trwającymi 1-2 miesiące. W okresach tych prowadzone jest indywidualne zaocznie doradztwo.
Etap 4 - doradztwo robocze - indywidualne. Jeżeli jest to potrzebne, stosuje się wyłącznie do konkretnych problemów i sytuacji, dla ich wyjaśnienia.

Pomiędzy cyklami pracy z konsultantem przeszkoleni kontynuują samodzielną pracę ze swoimi zadaniami zgodnie z planem sporządzonym przez trenera.